سرخوردگی مهره یکی از اختلالات ستون فقرات است که در آن یکی از مهره‌های ستون فقرات از جای خود خارج می‌شود و روی مهره پایینی قرار می‌گیرد قرار می‌گیرد و باعث ایجاد عارضه تنگی کانال نخاعی می شود. این اختلال باعث می‌شود بیمار دچار درد زیادی شود. هنگامی ‌که مهره از جای اصلی خود خارج شود فشار زیادی را به اعصاب ناحیه کمر وارد خواهد کرد. در این شرایط بیمار دچار درد قسمت پایین کمر و پا خواهد شد. در برخی موارد نیز بیمار کنترل مثانه و روده خود را از دست می‌دهد که در این شرایط بیمار باید فوراً به دکتر مراجعه کند. درمان سرخوردگی مهره شامل اصلاح فعالیت جسمانی به همراه انجام دادن برخی تمرینات ورزشی خاص است. اگر شما نیز با این مشکلات مواجه شده اید باید هر چه سریع تر به متخصص فیزیوتراپی مراجعه کنید تا به طور کامل شما را ارزیابی کند و با توجه به شرایطی که دارید تمرینات ورزشی مناسبی را به شما توصیه نماید.

جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره روشهای درمان جدید سرخوردگی مهره ، مشاوره با متخصصین ما یا رزرو نوبت می‌توانید با شماره‌های ۰۲۱۲۶۷۲۲۰۰۳  و ۰۲۱۲۶۷۲۲۰۰۴ تماس حاصل فرمایید.

 علل سرخوردگی مهره چیست؟

ستون فقرات از تعدادی استخوان، دیسک بین مهره ای، بافت نرم و عصب ساخته شده است. در ستون فقرات ناحیه گردن هفت عدد مهره، در ستون فقرات ناحیه قفسه سینه ۱۲ عدد مهره و در ناحیه لومبر پنج عدد مهره قرار گرفته است. هر یک از این مهره‌ها روی مهره دیگر قرار دارد و فاصله بین آن‌ها توسط دیسک بین ‌مهره‌ ای پوشانده شده است که نقش ضربه گیر را ایفا می‌کند و با گذر زمان و رسیدن به دوران پیری به طور طبیعی شروع به تحلیل رفتن خواهد کرد. سرخوردگی مهره به دو دسته تقسیم می‌شود که عبارت است از: سرخوردگی مهره تحلیل برنده و سرخوردگی مهره ایستمیک.

سرخوردگی مهره ایستمیک عبارتی است که برای لغزش مهره ناشی از این نوع شکستگی به کار برده می‌شود و به این معنا است که شکستگی مهره باعث ناپایداری آن می‌‌شود و با گذر زمان منجر به لغزش آن به سمت جلو خواهد شد. این نوع شکستگی یا به علت ضربه مستقیم به مهره به وجود می‌‌آید یا آنکه ناشی از ضعیف بودن ژنتیکی استخوان های ستون فقرات است و معمولاً در دوران نوجوانی ایجاد می‌شود.

سرخوردگی مهره تحلیل برنده به علت تغییرات آرتروزی در مفاصل فاست یا تحلیل رفتگی دیسک بین مهره ای به وجود می‌آید. در بیماری‌های تحلیل برنده دیسک، این بالشتک بین‌ مهره‌ ای شروع به تحلیل رفتن خواهد کرد و آب میان بافتی خود را از دست می‌دهد که این امر باعث کاهش ارتفاع و عملکرد آن خواهد شد. در این شرایط دیسک بین ‌مهره ‌ای دیگر نمی‌تواند مانند گذشته به حفظ  پایداری استخوانهای ستون فقرات بپردازد. مفاصل فاسد یک بخش از سه مفصلی هستند که در پایداری ستون فقرات نقش دارند. هنگامی ‌که این مفاصل شروع به تحلیل رفتن می‌‌کنند رباط‌های اطراف آنها نیز لق می‌‌شود و از بین می‌‌رود. در این شرایط مفصل به راحتی دچار سرخوردگی خواهد شد.

 علائم و نشانه‌های سرخوردگی مهره چیست؟

 علائم و نشانه‌های سرخوردگی مهره به شدت سرخوردگی ارتباط دارد و معمولاً بیمار با علائمی از قبیل درد، ناراحتی، سفتی و اسپاسم عضلات قسمت پایین کمر مواجه می‌شود. در صورتی که سرخوردگی مهره شدید باشد و فشار زیادی را به اعصاب ستون فقرات وارد کند بیمار دچار علائم سندروم دم اسب خواهد شد. این علائم عبارتند از درد، سوزن سوزن شدن‌، بی حسی در ناحیه کشاله ران یا ساق پا، از دست دادن کنترل مثانه یا روده، بی اختیاری فوریتی ادرار و اختلال در تعادل و راه رفتن. اگر شما هر یک از این علائم و نشانه‌ها را دارید هر چه سریع تر به پزشک مراجعه کنید.

سرخوردگی مهره چگونه تشخیص داده می‌شود؟

در کلینیک‌های فیزیوتراپی متخصصین ستون فقرات معمولاً برای تشخیص سرخوردگی مهره به انجام معاینه جسمانی و بررسی سابقه پزشکی بیمار می‌‌پردازند. در برخی موارد پزشک می‌‌تواند سرخوردگی مهره را شناسایی کند اما معمولا برای تایید تشخیص خود درخواست عکسبرداری از کمر را خواهد داد. سی تی اسکن یا اسکن ام آر آی می‌تواند شکستگی یا سایر نقایص ستون فقرات، بدشکلی، عفونت و تنگی کانال نخاعی را نیز نشان دهد. در این روش‌های تشخیصی پزشک می‌‌تواند تحلیل رفتگی مفاصل فاست یا دیسک بین مهره‌ها را شناسایی کند. در صورتی که بیمار دچار سرخوردگی مهره شده باشد با توجه به میزان حرکت مهره به سمت جلو، به‌ صورت سرخوردگی گرید ۱، گرید ۲ ، گرید ۳ و ۴ یا ۵ دسته بندی می‌شود. طبقه بندی لغزش مهره به صورت زیر بیان می‌شود:

• گرید یک: ۲۵-۰%
• گرید دو: ۵۰-۲۵%
• گرید سه: ۷۵-۵۰%
• گرید چهار: ۱۰۰-۷۵%
• گرید پنج: بیش از ۱۰۰ درصد

 برای تشخیص دقیق سرخوردگی مهره تنگی کانال نخاعی، تعیین نوع آن و طراحی یک برنامه درمانی مناسب باید به پزشک یا متخصص فیزیوتراپی مراجعه کرد.

 چه روش‌هایی برای درمان سرخوردگی مهره وجود دارد؟

 با توجه به شدت علائم و نشانه‌هایی که بیمار دارد و نوع سرخوردگی مهره از روش‌های درمانی مختلفی استفاده خواهد شد. معمولا دکتر فیزیوتراپی برای درمان این اختلال از روش‌های غیر جراحی استفاده می‌‌کند که عبارتند از فیزیوتراپی، تمرینات ورزشی مخصوص تقویت عضلات مرکزی ، درمان دستی، استفاده از سوزن خشک، تمرینات ورزشی سبک و انتخاب سبک زندگی سالم

دارو درمانی برای بهبود سرخوردگی مهره

 در صورتی که اسپندیلولیستزیس در قسمتی از ستون فقرات به وجود بیاید که زندگی بیمار را به خطر می‌‌اندازد و او را دچار درد مزمن و شدید نکند می‌‌توان به کمک داروهای مسکن به کنترل علائم و نشانه‌های او پرداخت. تزریق استروئید در فضای اپیدورال یکی از روش‌های موجود برای کنترل درد است که در این حالت پزشک با استفاده از یک سوزن کوچک به طور مستقیم استروئید را به درون فضای اپیدورال (که به فضای بین ستون فقرات و مهره‌ها گفته می‌‌شود) تزریق می‌نماید. تزریق استروئید باعث کاهش قابل توجه درد و التهاب می‌شود و به بهبود حال بیمار کمک خواهد کرد.

• بهترین نوع تزریق استروئید در فضای پی دورال تزریق استروئید درون فورامن است. فورامن به سوراخ گفته می‌شود که درون مهره قرار دارد و ریشه اعصاب از آن عبور می‌کنند. تزریق استروئید درون فورامن جایگزین عمل جراحی کمر است و باعث تسکین درد در بیماران مبتلا به سرخوردگی مهره می‌شود. تزریق استروئید در فضای اپیدورال با برخی خطرات همراه است که عبارتند از آسیب دیدگی غشای اطراف طناب نخاعی که منجر به بروز درد، ناراحتی، بی‌ حسی یا سایر علائم خواهد شد.
• شل کننده‌های عضلانی چه به صورت خوراکی وجود دارند باعث از بین رفتن گرفتگی و سفتی عضلات ناشی از آسیب دیدگی یا ناهنجاری‌های ستون فقرات می‌‌شوند و با تاثیرات مثبت در بهبود بیماران مبتلا به سرخوردگی مهره همراه هستند. داروهای شل کننده عضلانی به خاطر تاثیراتی که در رفع سفتی عضلات دارند و موجب تسکین درد می‌شوند تجویز می‌گردند.
• روش دیگری که برای تسکین درد شدید ناشی از سرخوردگی مهره وجود دارد مصرف داروهای مسکن قوی است. این داروهای مسکن از ارسال پیام‌های عصبی درد به سیستم اعصاب مرکزی پیشگیری می‌کنند اما با برخی عوارض جانبی نیز همراه هستند. در صورتی که با توجه به شرایط بیمار مصرف داروهای مسکن قوی ضروری باشد پزشک و متخصص فیزیوتراپی با یکدیگر مشورت می‌کنند تا ضمن کنترل درد همه عوارض جانبی آنها را نیز در نظر بگیرند.

حرکات اصلاحی فیزیوتراپی برای سرخوردگی مهره کمر

تمرینات ورزشی که توسط متخصص فیزیوتراپی تجویز می‌شوند برای درمان آسیب دیدگی‌های قسمت پایین کمر بسیار تاثیر گذار هستند با این حال همه تمرینات ورزشی بی خطر نیستند و برخی از آنها باعث آسیب دیدگی بیشتر از ستون فقرات می‌شوند. افراد مبتلا به سرخوردگی مهره باید بدانند کدام یک از تمرینات ورزشی باعث تقویت کمر آنها می‌شود و و کدام حرکات باعث بدتر شدن شرایط آنها می‌شود. سرخوردگی مهره به علت جابجا شدن و دررفتگی مهره و حرکت آن به سمت جلو به وجود می‌آید. این وضعیت باعث می‌‌شود به اعصابی که از مهره‌های ستون فقرات خارج می‌شوند فشار وارد گردد و بیمار دچار درد شود. افرادی که دچار چنین اختلالی هستند می‌‌توانند به کمک متخصص فیزیوتراپی به بهبود شرایط خود بپردازند اما باید نکات زیر را به خاطر داشته باشند:

انجام دادن تمریناتی که در بخش زیر به آنها اشاره می‌کنیم باعث تقویت عضلات خواهد شد و به بهبود سرخوردگی مهره‌ها کمک می‌کنند اما بیمار باید اطمینان حاصل کند که این تمرینات هیچ خطری برای او ندارد و قبل از انجام آنها با متخصص فیزیوتراپی مشورت کند.

 چرخش لگن

 برای انجام این تمرین باید به پشت دراز بکشید و زانوهای خود را خم کنید و کف پای خود را به صورت صاف روی زمین قرار دهید. ناف خود را به سمت داخل و ستون فقرات بکشید سپس قسمت پایین کمرتان را به کف اتاق فشار دهید و آن را صاف نگه دارید. حدود ۱۵ ثانیه در این حالت بمانید و سعی کنید تا حد امکان ۵ تا ۱۰ مرتبه انجام این حرکت ورزشی بپردازید.

حرکت حشره مرده

 پس از انجام حرکت بالا به تکرار حرکت حشره مرده بپردازید اما باید بازوهای خود را در دو طرف بدن تان قرار دهید. عضلات شکم خود را سفت کنید و یکی از پای خود را چند سانتی متر بالا بیاورید. حدود ۵ ثانیه در این حالت بمانید سپس به نقطه شروع برگردید و این حرکت را با پای دیگر خود انجام دهید. سپس یکی از بازوی خود را بالای سرتان بیاورید و حدود ۵ ثانیه در آن حالت بمانید سپس به نقطه شروع برگردانید. این تمرین را با هر دو دست و پای خود ۵ مرتبه تکرار کنید.

حرکت پلانک از پهلو

 برای انجام این تمرین باید به پهلو دراز بکشید به‌ نحوی که پاها، ران و شانه‌های شما در یک راستا قرار بگیرند. سپس از ساعدتان کمک بگیرید و بدن خود را به سمت بالا بکشید اما اطمینان حاصل کنید که آرنج شما به طور دقیق زیر شانه تان قرار دارد. به طور متعادل وزن خود را به ساعد منتقل کنید و بدن تان را به سمت بالا بکشید. حدود ۱۵ ثانیه در این حالت بمانید و سپس به آرامی به نقطه شروع برگردید و این حرکت را با سمت دیگر خود انجام دهید.

بالا آوردن دست و پا

 برای انجام این تمرین باید کف دست و زانوی خود را روی زمین قرار دهید و ناف تان را به سمت داخل بکشید و عضلات شکم خود را منقبض نمایید. بازو و پای مخالف خود را به سمت بیرون بکشید تا از بدن تان فاصله بگیرد. حدود ۱۵ ثانیه در این حالت بمانید سپس به آرامی آنها را به نقطه شروع برگردانید و این تمرین را با سمت مخالف خود انجام دهید. این حرکت را ۱۵ مرتبه تکرار کنید.

حرکت زانو به قفسه سینه 

 برای انجام این تمرین باید به پشت دراز بکشید و زانوهای خود را خم کنید به نحوی که کف پای شما روی زمین قرار بگیرد. شکم خود را منقبض کنید و قسمت پایین کمرتان را به زمین فشار دهید. زانوهای تان را به سمت قفسه سینه بکشید و حدود ۵ ثانیه در این حالت بمانید. این تمرین را حدود ۱۰ تا ۲۰ مرتبه تکرار کنید.

کشش عضلات سرینی

 برای انجام این تمرین باید به پشت دراز بکشید و هر دو زانوی خود را خم کنید. مچ پای راست خود را روی زانوی چپ قرار دهید و در این حالت بمانید سپس بازوهای خود را دور ران تان بگذارید و آنها را به سمت قفسه سینه بکشید. حدود ۱۵ تا ۳۰ ثانیه در این حالت بمانید و سعی کنید این تمرین را سه مرتبه تکرار کنید.

جراحی حداقل تهاجمی ‌سرخوردگی ستون فقرات

در صورتی که سرخوردگی مهره باعث شکستگی آن شود پزشک انجام جراحی ورتبروپلاستی که یک جراحی کم تهاجمی است را توصیه خواهد کرد که در این روش پزشک با استفاده از سیمان مخصوص استخوان به بازسازی ستون فقرات خواهد پرداخت. این جراحی کم تهاجمی به دو دسته تقسیم می‌شود که عبارتند از کیفوپلاستی یا ورتبروپلاستی به روش قدیمی‌. در این دو روش پزشک با استفاده از وسایل مخصوص جراحی به ارسال یک بالن پلاستیکی به درون فضای بین مهره می‌‌پردازد سپس سیمان مخصوص را تزریق خواهد کرد. این روش‌های جراحی به تنهایی یا در کنار سایر روش‌های درمانی از قبیل بلاک عصب انجام می‌شوند. بلاک عصب شبیه تزریق استروئید در فضای اپیدورال است با این تفاوت که در این روش علاوه بر تزریق استروئید از داروی بی حسی نیز استفاده می‌شود. از تزریق استروئید و داروی بی حسی برای مفاصل بین مهره‌ها که تحت فشار قرار گرفته اند استفاده می‌گردد تا از میزان درد و ناراحتی بیمار کاسته شود.

 افراد مبتلا به سرخوردگی مهره باید از انجام چه فعالیت‌هایی خودداری کنند؟

 افرادی که دچار سرخوردگی مهره هستند نباید به انجام فعالیت‌های جسمانی سنگین که با ریسک آسیب دیدگی ستون فقرات همراه است بپردازند. تقویت عضلات مرکزی شکم و داشتن فعالیت جسمانی به حفظ سلامت ستون فقرات و افزایش پایداری آن کمک می‌‌کند. فعالیت‌هایی که افراد مبتلا به سرخوردگی مهره باید از انجام آن خودداری کنند عبارتند از تمرینات ورزشی سنگین، وزنه برداری، شیرجه زدن و ژیمناستیک. این افراد باید قبل از شروع هرگونه فعالیت ورزشی با پزشک خود مشورت کنند.