پارگی دیسک به معنای وجود پارگی حلقوی در دیواره خارجی دیسک بین مهره‌ای است. این پارگی اغلب به دلیل فرسایش طبیعی دیسک ایجاد می‌شود و همچنین می‌تواند در پی آسیبهای ورزشی یا صدمه ناشی از تصادفات ایجاد شود. در صورت پارگی دیسک، هسته خمیری مانند آن، یا ژل جذب کننده ضربه، که قسمت مرکزی دیسک را می‌پوشاند، از محدوده طبیعی خارج می‌شود، و تاثیر کامل توانایی دیسک، در جذب فشار ستون ستون فقرات کاهش می‌یابد.
کلینیک فیزیوتراپی پیشرفته شمیم با رویکردی متفاوت و مدرنیزه در حوزه فیزیوتراپی در آسیبهای دیسک و التهاب ریشه های عصبی بعنوان یک کلینیک خصوصی در شهر تهران قدمی فراتر از انتظار در درمان آسیب های اسکلتی عضلانی برداشته است. بهترین روش برای درمان تنگی کانال نخاعی، روش فیزیوتراپی پیشرفته است.برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد درمان تنگی کانال نخاعی در کلینیک فیزیوتراپی پیشرفته شمیم با شماره‌های ۰۲۱۲۶۷۲۲۰۰۳ و ۰۲۱۲۶۷۲۲۰۰۴ تماس بگیرید.
آگاهی از وظیفه مهم دیسک
دیسک‌ها که در استخوان‌های کمر و گردن لغزندگی ایجاد می‌کنند، دارای دو لایه هستند. لایه خارجی سخت و محکم و لایه داخلی نرم است. پارگی یا شکستگی لایه خارجی باعث می‌شود که هسته نرم درونی به درون کانال نخاعی تراوش کند، که منجر به ایجاد فشار روی نخاع یا عصب‌های ستون فقرات می‌شود.
این احتمال وجود دارد که پس از آسیب‌هایی مانند ضربه به کمر، فتق دیسک ایجاد شود. این مشکل بطور معمول به دلیل بلند کردن اجسام سنگین یا کشیدگی عضلات رخ می‌دهد، اما ممکن است بدون هیچ آسیب خاصی نیز ایجاد شوند. دیسک‌های ستون فقرات، با افزایش سن، ممکن است سخت شده و بیشتر مستعد پارگی و فتق دیسک می‌شوند.
انواع پارگی دیسک کمر
هنگامی که دیسک دچار پارگی می‌شود، درمان‌های متعاقب آن ساده است، اما براساس نوع پارگی، متفاوت است. درمان شامل خارج کردن مواد بیرون زده و فراهم کردن شرایط برای بهبودی مناسب ستون فقرات است. گرچه دلیل یا دلایل پارگی، کمابیش واضح است. اغلب اوقات، پارگی‌های دیسک، حاصل از چندین پارگی، به دلیل انواع مختلفی از پارگی‌های حلقوی رخ می‌دهد.
- پارگی‌های هم مرکز: پارگی‌های هم مرکز که عمدتاً ناشی از آسیب است، بر دیسک اثر گذاشته و شکافی در تیغه یا لایه‌های غشایی محافظت کننده دیسک ایجاد می‌کند.
- پارگی‌های خارجی: پارگی‌های خارجی با اینکه از نظر موقعیت شبیه پارگی‌های هم مرکز هستند، اما در قسمت خارجی دیسک ایجاد شده و محدود به جدا کردن لایه‌های غشایی نیستند. آنها عمدتاً به عنوان عامل فرسایش دیسک شناخته می‌شوند.
- پارگی‌های شعاعی: پارگی‌های شعاعی که در طول دیسک ایجاد شده و تا مرکز خارجی دیسک کشیده می‌شود، بطور طبیعی با افزایش سن رخ می‌دهد و متداول‌ترین عامل پارگی و فتق دیسک در بیماران است.
دکتر فیزیوتراپی می‌تواند اطلاعات بیشتری درباره انواع مختلفی از پارگی‌ها و چگونگی درمان آنها ارائه دهد.
علائم پارگی دیسک کمر
علائم پارگی دیسک کمر بر اساس محل ایجاد پارگی و واکنش شما نسبت به درد، کاملاً متفاوت است. اگر دچار پارگی دیسک کمر هستید، دردی را احساس می‌کنید که از ناحیه کمر به یک یا هر دو پا و گاهی اوقات تا کف پا (به نام سیاتیک شناخته می‌شود) کشیده می‌شود. گاهی دردی را احساس می‌کنید که مانند یک شوک الکتریکی شدید است، و درحالت ایستاده، راه رفتن یا نشسته احساس می‌شود. فعالیت‌هایی مانند خم شدن، بلند کردن اجسام، چرخش بدن و نشستن درد را تشدید می‌کند. راحت‌ترین حالت که درد کمتری احساس می‌کنید، دراز کشیدن به پشت در حالی است که زانوها خم شده است، زیرا فشار روی دیسک را کاهش می‌دهد.
گاهی اوقات این درد همراه با بی‌حسی و احساس سوزن سوزن شدن در پا یا کف پا است. ممکن است دچار گرفتگی یا اسپاسم عضلانی در کمر یا پا شوید.
علاوه بر درد، ضعف عضلات پا یا کاهش واکنش مچ پا یا زانو نیز ایجاد می‌شود. در موارد شدید، ممکن است شخص دچار افتادگی پا (هنگام راه رفتن پا شل شده یا روی زمین کشیده می‌شود) یا کاهش کنترل مثانه و روده می‌شود. در صورتی که دچار ضعف شدید پا یا مشکل کنترل عملکرد مثانه و روده هستید، بهتر است که بلافاصله به دکتر فیزیوتراپی مراجعه کنید.
علت پارگی دیسک کمر چیست؟
دیسک‌ها ممکن است دچار پارگی یا بیرون زدگی، ناشی از آسیب و بلند کردن نادرست اجسام، یا بطور خودبخودی شوند. افزایش سن نقش مهمی در این روند ایفا می‌کند. همچنان که سن افزایش می‌یابد، دیسک‌ها خشک شده و سخت‌تر می‌شوند. دیواره الیافی محکم خارجی دیسک، ممکن است ضعیف شود. هسته ژل مانند آن از طریق پارگی در دیواره دیسک، بیرون زده یا دچار پارگی شود، که هنگام تماس با عصب، درد ایجاد می‌کند. عواملی مانند ژنتیک، سیگار کشیدن و تعدادی از فعالیت‌های شغلی و تفریحی منجر به فرسایش زودهنگام دیسک می‌شود.
تشخیص پارگی دیسک کمر
بیمارانی که دچار پارگی دیسک می‌شوند، در اکثر مواقع با انجام ام آر آی ، مشکل آنها شناسایی می‌شود.
این دیسک‌ها در ام آر آی اغلب نشانه‌هایی از ساییدگی را نشان می‌دهند که ممکن است هسته آنها تغییر یافته، هسته آنها کم آب شده و به درون حفره ستون فقرات در اطراف دیسک ریخته شده باشد. پزشکان معمولاً پس از آن، معاینات جسمانی انجام می‌دهند. دکتر فیزیوتراپی در تعامل با شما شدت درد و ناراحتی را در دیسک احتمالی مشخص می‌کند و گروهی از فعالیت‌های مناسب را برای تسکین درد دیسکوژنیک (درد کمر) تعیین می‌کند.
آیا پارگی دیسک کمر با گذشت زمان بهبود می‌یابد؟
تعدادی از بیماران بطور خودبخود بهبود می‌یابند، اما بیان این نکته خالی از لطف نیست که، این علائم هستند که برطرف می‌شوند، و در واقع پارگی دیسک باقی می‌ماند. التهاب کاهش یافته و اگر شکستگی دیسک کوچک باشد، درد بیمار پس از چند هفته تسکین می‌یابد.
درک این مطلب اهمیت دارد که ، اگرچه حتی بیمار با گذشت زمان بهبودی را احساس می‌کند، اما خطر شروع درد در آینده وجود دارد. هنوز یک حفره در حلقه خارجی دیسک وجود دارد، بنابراین یک حرکت ناگهانی می‌تواند، پارگی بیشتر دیسک را در پی داشته باشد، و فشار بیشتری بر عصب‌ها وارد کند و منجر به دوره التهاب دیگری شود.
درمان پارگی دیسک کمر
استراحت نسبی
با شروع اولیه درد، استراحت کامل معمولاً بیش از دو روز توصیه نمی‌شود. دوره طولانی‌تر استراحت در تسریع روند بهبودی مؤثر نیست و می‌تواند دوره بهبودی را افزایش دهد. بهتر است که فعالیت‌های سبک را تا جایی که ممکن است ادامه دهید، در همان حال از وضعیت یا حرکات دردناک خودداری کنید.
استفاده از کیسه یخ یا کیسه آب گرم
هنگامی که اولین بار علائم احساس می‌شود، استفاده از کیسه یخ ممکن است درد و التهاب را تسکین دهد. پس از چند روز، استفاده از کیسه آب گرم ملایم در ناحیه آسیب دیده، می‌تواند به کاهش درد کمک کند.
هر چند مصرف دارو روش اصلی نیست اما مصرف داروهای مسکن ممکن است که بطور موقت تاثیر گذار باشد مانند داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، شل کننده عضله و استروئید.
فیزیوتراپی
اصلی‌ترین روش درمان پارگی دیسک ناحیه کمر درمان‌های فیزیکال و فیزیوتراپی است. فیزیوتراپی به معنی استفاده از انرژی ها و روش‌های فیزیکال از جمله میدان‌های مغناطیسی امواج صوتی و انرژی‌های گرمایشی و سرمایشی و میدان‌های الکترومغناطیس در درمان و ترمیم دیسک پاره شده می‌باشد. استفاده از روش‌های جدید فیزیوتراپی که همراه با پیشرفت علوم مهندسی منجر به اختراع دستگاه‌های پیشرفته شده‌است در دهه اخیر کمک زیادی به درمان پارگی دیسک کمر با روش‌های غیر جراحی نموده است. یکی از روش‌های مهم در درمان پارگی دیسک کمر روش است استئو پاتی می‌باشد این روش با برداشتن فشار بر روی دیسک آسیب‌دیده و بهبود حرکتی ستون فقرات به برگشته زودهنگام بیمار به امور روزمره کمک شایانی می‌کند. همون‌طور که گفته شد استفاده از ابزارهای فیزیوتراپی که اخیراً با پیشرفت قابل توجهی همراه بوده‌است می‌تواند در مدت زمان کوتاه درد بیمار را کنترل نماید و فعالیت عادی بیمار از سر گرفته شود.
در کلینیک فیزیوتراپی شمیم تحت نظر دکتر حیدر سعادتی با استفاده از آخرین روش‌های علمی و مدرن‌ترین دستگاه‌های حوزه فیزیوتراپی درمان‌های دیسک کمر و بیرون زدگی دیسک انجام می‌شود جهت اطلاعات بیشتر با شماره‌های ۰۲۱۲۶۷۲۲۰۰۳ و ۰۲۱۲۶۷۲۲۰۰۴ تماس بگیرید.
هدف از فیزیوتراپی کمک به بازگشت بیمار به فعالیت کامل در کوتاه‌‌ترین زمان ممکن و جلوگیری از آسیب مجدد است.
درمان‌های جراحی
جراحی ستون فقرات آخرین روشی هست که در آسیبهای مربوط به دیسک بین مهره‌ای پیشنهاد می‌گردد. بدلیل عوارض بعد از جراحی و همچنین آسیبهای ساختاری که در اثر جراحی به ستون فقرات وارد می‌شوداز لحاظ بیو مکانیکی توانایی تحمل وزن ستون مهره بعد از جراحی ستون فقرات کاهش می‌یابد زیرا به ساختارهای استخوانی و فیبروزی ستون مهره تهاجم می شود. بنابراین روش‌های غیر جراحی از جمله فیزیوتراپی با روش‌های جدید و غیر تهاجمی توصیه می‌گردد.
پس از اینکه کمر دچار آسیب شد، احتمال بیشتری وجود دارد که در آینده نیز دچار مشکلاتی در این ناحیه شود. برای حفظ سلامتی کمر بهتر است موارد زیر را بکار بگیرید:
- هنگام بلند کردن اجسام از کمر خود محافظت کنید. به عنوان مثال هنگام بلند کردن اجسام از پاها کمک بگیرید و روی کمر فشار وارد نکنید. هنگامی که جسمی را بلند می‌کنید از ناحیه کمر به سمت جلو خم نشوید. زانوها را خم کرده و چمباتمه بزنید.
- وضعیت بدن مناسب داشته باشید. هنگام ایستادن یا راه رفتن، شانه‌ها را به سمت عقب و پایین بگیرید، چانه را به سمت پایین و شکم را به سمت داخل بکشید. این وضعیت از کمر شما محافظت می‌کند.
- بطور منظم ورزش کنید.
- وزن مناسب خود را حفظ کنید. اینکار فشار اضافی روی کمر را کاهش می‌دهد.
- سیگار نکشید. سیگار کشیدن خطر آسیب دیسک را افزایش می‌دهد.
