کمر درد یکی از شایع ترین دلایل غیبت در محل کار و مراجعه به دکتر دیسک کمر می باشد. با وجود این که کمر درد می تواند دردناک و ناراحت کننده باشد، معمولا عارضه ی جدی به شمار نمی آید.با این که کمر درد می تواند افراد در هر رده ی سنی را تحت تاثیر قرار دهد، به طور قابل توجهی در میان بزرگسالان بین 35 تا 55 سال سن، شایع است. به عقیده ی متخصصین، علت درد پایین کمر با نحوه ی عملکرد استخوان ها، ماهیچه ها و تاندون های کمر در ارتباط می باشد. که یکی از راههای درمان درد در این ناحیه ، درمان درد پایین کمر با لیزر می باشد . کمر درد می تواند در اثر مشکلات مربوط به استخوان های ستون فقرات، دیسک های بین مهره ای، رباط های اطراف ستون فقرات و دیسک های آن، قوس زیاد کمر،نخاع و اعصاب خارج شده از آن، ماهیچه های کمر و شکم، اندام درونی بدن و همچنین پوست اطراف ناحیه ی کمر ایجاد شود. درد در پشت بدن، می تواند در اثر اختلالات مربوط به آئورت، تومور های درون سینه و یا التهاب ستون فقرات ایجاد شود.یک روش درمان کمر درد شدید، جراحی بسته ستون فقرات و جراحی باز ستون فقرات است.
علت ها و دلایل کمر درد
کمر آدمی، ساختار پیچیده ای از ماهیچه ها، رباط ها، تاندون ها، دیسک ها و استخوان ها می باشد. قطعات ستون فقرات ما، توسط پد های غضروف مانندی به یکدیگر متصل شده اند. ایجاد مشکل در هر یک از موارد مذکور، می تواند منجر به انواع کمردرد شود. در برخی از موارد کمر درد نیز، علت آن هیچ گاه معلوم نمی شود.
برای کسب اطلاعات در زمینه درمان قطعی قوز پشت اینجا کلیک کنید.
برای کسب اطلاعات در زمینه درمان قطعی افتادگی شانه اینجا کلیک کنید.
1- کشیدگی
شایع ترین علل کمر درد می باشد که عبارت اند از :
- بلند کردن نادرست اجسام، یکی از علل شایع درد پایین کمر می باشد.
- ماهیچه های کشیده شده
- رباط های کشیده شده
- بلند کردن نادرست اجسام
- بلند کردم اجسام بسیار سنگین
- انجام حرکات ناگهانی و نامناسب
- یک اسپاسم عضلانی
2- مشکلات ساختاری
مشکلات ساختاری نیز زیر می توانند باعث عوارض کمر درد شوند :
دیسک های پاره شده : بین هر دو مهره از ستون فقرات ما، یک دیسک ضربه گیر قرار دارد. اگر این دیسک پاره شود، فشار وارد بر اعصاب زیاد شده و منجر به کمر درد خواهد شد.
دیسک های بیرون زده: درست مانند یک دیسک پاره شده، دیسک کمر بیرون زده نیز می تواند باعث وارد شدن فشار اضافی به اعصاب گردد. گاهی اوقات تشخیص علایم دیسک کمر و بیرون‌زدگی دیسک از سایر مشکلات کمر دشوار است. به همین دلیل یک معاینه‌ی سر تا پا و کامل عضلانی-اسکلتی، عصبی برای شما انجام می‌شود.
سیاتیک: درد شدید که از طریق کمر به پشت پا ها سرایت می کند. این درد به دلیل بیرون زدگی یا پارگی دیسک کمر ایجاد می شود.
آرتروز: بیماران مبتلا به استئو آرتریت معمولا از مشکلات مربوط به مفاصل ران ها، کمر، زانو ها و دست ها رنج می برند. در برخی موارد ممکن است فرد به تنگی کانال نخاعی نیز مبتلا گردد . در طی این عارضه، فضای اطراف نخاع کوچک تر و کوچک تر می شود. اسپينال استنوزيس يا تنگي کانال نخاعي اصطلاحي است که براي توصيف تنگ شدن کانال نخاع به کار مي‌رود. تنگی کانال نخاعی کمر در افرادي که سن بالاتر از 60 سال دارند، از شيوع بيشتري برخوردار است. اما ممکن است در افراد جوان‌تري که کانال نخاعي آنها به طور مادرزادي کوچکتر از حالت طبيعي است نيز مشاهده شود. تنگي کانال نخاعي معمولاً باعث بروز کمر درد و درد پا مي‌شود که شدت آن در زمان انجام فعاليت‌هايي از قبيل پياده‌وري، کم و زياد مي‌شود.
خمیدگی غیر عادی ستون فقرات: اگر قوس ستون فقرات به صورت غیر عادی در آید، احتمال مبتلا شدن فرد به کمر درد بیشتر خواهد بود. برای مثال می توان به گودی کمر و اسکولیوز اشاره کرد که در طی آن، ستون فقرات دچار قوس به سمت چپ یا راست می شود.
پوکی استخوان :به علت پوکی استخوان، استخوان ها از قبیل مهره های ستون فقرات، متخلخل و شکننده شده و خطر ایجاد شکستگی ها در اثر فشار افزایش می یابد.
در زیر، برخی دیگر از عوامل ایجاد کمر درد آمده اند :
سندرم دم اسبی: ناحیه ی دم اسبی، تجمعی از ریشه های عصبی نخاعی است که از انتهای پایینی نخاع خارج می شوند. افراد مبتلا به سندرم دم اسبی، علت کمردرد از نوعی درد مبهم در کمر و ناحیه ی بالای باسن شده و همچنین ممکن است در باسن، اندام تناسلی و ران ها، دچار بی حسی گردند. در برخی موارد، در عملکرد روده ها و مثانه نیز اختلال ایجاد می شود.
سرطان ستون فقرات : ایجاد یک تومور در ستون فقرات، می تواند باعث وارد شدن فشار بر روی اعصاب و در نتیجه کمر درد شود.
عفونت ستون فقرات : اگر شخص دچار تب به همراه یک ناحیه ی حساس و گرم در پشت کمر خود باشد، احتمال وجود عفونت در ستون فقرات او وجود دارد.
دیگر عفونت ها: بیماری های التهابی ناحیه ی لگن (در خانم ها) و یا عفونت مثانه یا کلیه ها.
اختلالات خواب: افراد مبتلا به اختلالات مربوط به خواب، شانس بیشتری برای مبتلا شدن به کمر درد دارند.
زونا : نوعی عفونت که می تواند اعصاب را تحت تاثیر قرار دهد.
تشک نامناسب: اگر یک تشک نتواند اعضای خاصی از بدن را حمایت کرده و ستون فقرات را مستقیم نگاه دارد، خطر ابتلا به علت کمر درد بیشتر خواهد شد.
3- فعالیت های روزانه و یا حالت نامناسب بدن
کمر درد همچنین می تواند در اثر برخی فعالیت های روزانه و یا حالت نامناسب بدن ایجاد شود. برای مثال می توان به موارد زیر اشاره کرد :
ما در دنیایی از کامپیوتر ها زندگی می کنیم. عادت کردن به یک حالت قوز کرده در زمان استفاده از کامپیوتر ها، می تواند به مرور زمان باعث افزایش قوس کمر و شانه در فرد گردد.
- خم شدن به صورت نامناسب
- هل دادن یک جسم
- کشیدن یک جسم
- حمل کردن یک جسم
- بلند کردن یک جسم
- ایستادن برای مدت زمان های طولانی
- خم شدن برای مدت زمان های طولانی
- چرخیدن
- وجود تنش در ماهیچه ها
- کشیدن بیش از حد بدن
- نشستن در یک حالت قوز کرده برای مدت زمان های طولانی (برای مثال به هنگام رانندگی)
- رانندگی کردن برای مدت زمان های طولانی (حتی اگر فرد قوز نکرده باشد)
به غیر از موارد اشاره شده، عوامل دیگری نیز وجود دارند که خطر ابتلا به کمردرد را بیشتر میکنند و به آنها عوامل خطرزا برای کمردرد می‌گویند.
تشخیص کمر درد
پزشک معمولا می تواند با در نظر گرفتن علائم و نشانه های شما، علت کمر درد را تشخیص دهد و نیازی به آزمایشات بیشتر نخواهد بود. با این حال، اگر علائم شما پس از گذشت چند هفته بهبود نیافته و یا برخی از علائم شما خطرناک باشند، پزشک ممکن است انجام برخی از موارد زیر را برای شما تجویز کند :
- عکس برداری با اشعه ی ایکس
- انجام سی تی اسکن (آزمایشی که در طی آن از اشعه ی ایکس و یک کامپیوتر برای تشکیل تصاویری از درون بدن استفاده می شود)
- انجام یک اسکن ام آر آی MRI (آزمایشی که در طی آن از آهن ربا ها و امواج رادیویی به منظور گرفتن تصاویری از درون بدن استفاده می شود)
- آزمایش خون
از این آزمایشات برای تشخیص علل اصلی و مهم کمر درد استفاده می شود.
راه ها و روش های درمان
در بیشتر موارد کمر درد، انجام فیزیوتراپی می تواند تاثیر خوبی داشته و درد را نیز کاهش دهد. کلید این کار، تشخیص و درمان به موقع است چرا که آسیب می تواند با گذشت زمان بد تر شود.
روش درمانی استفاده شده برای هر فرد، بستگی به تشخیص انجام شده دارد؛ ولی گزینه های زیادی از درمان خانگی کمر درد تا روش های درمانی بدون جراحی علاوه بر استفاده از داروی کمر درد برای کمک به بیماری که دچار کمردرد شده است وجود دارد. مدیریت درد همیشه اولین قدم برای خلاصی از التهاب و درد بوده تا بتوان به راحتی، به مشکل اصلی رسیدگی کرد. بسته به نوع آسیب شما، سوزن زدن (بدون تزریق)، تحریک الکتریکی، ماساژ درمانی کمر ، دارو برای درد کمر و تراکشن می تواند کمک کننده باشد.
برنامه ی درمانی شما هر چه که باشد، اهداف دکتر فیزیوتراپی شما موارد زیر خواهند بود :
- از بین بردن کمر درد
- بازگردانی دامنه ی حرکتی و قدرت طبیعی فرد
- بازگردانی عملکرد کامل
فیزیوتراپی
افرادی که از درد کمر رنج می برند، قبل از در نظر گرفتن روش های تهاجمی از جمله جراحی کمر، به مدت چهار هفته به عنوان درمان کنسرواتیو و غیر تهاجمی، تحت درمان فیزیوتراپی ورزشی قرار می گیرند. از اهداف فیزیوتراپی می تواند به کاهش علت درد کمر ، باز گرداندن عملکرد و همچنین آموزش دادن بیمار برای پیشگیری از مشکلات کمر در آینده اشاره کرد.
انواع رایج فیزیوتراپی کمردرد
- فیزیوتراپی انفعالی: که شامل اجرا کردن روش های مختلف درمانی بر روی بیمار می باشد از جمله اعمال گرما و بسته های یخ و همچنین تحریک الکتریکی. برای مثال، ممکن است قبل از انجام تمرینات ورزش کمر ، از یک پد گرم کننده برای گرم کردن عضلات و پس از آن از یخ برای آرام کردن عضلات و بافت های نرم استفاده شود.
- فیزیوتراپی فعال: که تمرکز آن بر روی انجام تمرینات و کشیدن بدن می باشد. در بیشتر روش های درمانی استفاده شده برای کمر درد، تمرکز اصلی برنامه ی فیزیوتراپی بر روی انجام تمرینات فعال می باشد.
فیزیوتراپی انفعالی
فیزیوتراپیست ممکن است برای کاهش درد بیشتر بر روی فیزیوتراپی انفعالی تمرکز کند. این روش های درمانی، انفعالی محسوب می شوند چرا که بر روی بیمار انجام می شوند. برخی از این روش های درمانی که در کلینیک شمیم انجام می شوند عبارت اند از :
- یونتو فورزیس
- استفاده از فراصوت
گرما و سرما درمانی
گرما و سرما، به راحتی در دسترس بوده و جزو رایج ترین روش های انفعالی برای درمان کمر درد شدید می باشند. هر کدام از این روش ها، به کاهش اسپاسم های عضلانی و التهاب کمک می کنند.
برخی از بیماران به وسیله ی گرما درمانی مانند استفاده از کیسه ی آب گرم نتیجه ی بهتری گرفته و برخی دیگر به وسیله ی سرما درمانی مانند ماساژ با یخ. همچنین ممکن است از این دو روش به صورت ترکیبی استفاده شود. گرما و سرما معمولا هر دو ساعت به مدت 10 تا 20 دقیقه اعمال شده و در اوایل دوره ی درمان اثرات بهتری دارند (چند روز اول ایجاد درد).
الکتروتراپی مثل تحریک الکتریکی اعصاب از روی پوست (TENS)
دستگاه تحریک الکتریکی اعصاب از روی پوست (TENS)، از سیگنال های الکتریکی برای تعدیل کردن کمر درد به وسیله ی ایجاد تداخل در سیگنال های درد فرستاده شده به مغز استفاده می کند. معمولا قبل از انجام درمان به وسیله ی این روش، یک دوره ی امتحان و ارزیابی انجام می شود و اگر فرد در این دوره احساس بهبودی و خلاصی از درد داشت، می توان برای خلاصی از کمر درد به صورت بلند مدت، از یک دستگاه TENS خانگی بهره گرفت.
استفاده از فراصوت
این روش نوعی گرم کردن عمیق است که در طی آن، امواج صوتی به درون پوست و بافت های نرم نفوذ کرده و آن ها را گرم می کنند. فراصوت مخصوصا برای از بین بردن درد های حاد و همچنین تسریع بهبودی بافت ها کاربرد دارد.
طب سوزنی
یک نوع روش درمان باستانی در چین که در طی آن، سوزن های نوک تیزی را در مناطق مختلفی از بدن فرو می کنند. نشان داده شده است که این عمل می تواند در کاهش کمر درد موثر باشد. فیزیوتراپیست ها توصیه می کنند که یک دوره ی درمانی طب سوزنی باید حداکثر 10 جلسه بوده و در یک دوره ی زمانی حداکثر 12 هفته ای صورت بگیرد.
درمان دستی
در این روش، مفاصل را در خارج از محدوده ی حرکتی حال حاضر خود ولی در دامنه ی حرکتی طبیعی آن ها حرکت می دهند. در این روش حرکت های موضعی با سرعت بالا و کنترل شده انجام می شوند که ممکن است باعث شنیده شدن یک صدای کلیک و احساس بیرون زدن یک شی شده که معمولا بدون درد می باشد. درمان دستی را می توان بر روی بیشتر مفاصل بدن انجام داد.
لیزر پر توان
لیزر پر توان روشی است که در طی آن، نور پر قدرت لیزر به بافت تابانده می شود. این عمل به بهبود جراحت ها کمک کرده و درد را کاهش می دهد.
اثر لیزر پر توان به صورت نوری بوده و گرمایی نخواهد داشت. لیزر پر توان به تولید مولکول ATP (منبع انرژی تمامی سلول های بدن) کمک کرده و بنابراین به سلول ها در جهت رسیدن به شرایط مطلوب برای فرایند بهبودی کمک می کند.
از لیزر پر توان برای افزایش سرعت و کیفیت بهبودی بافت، افزایش قدرت کشسانی آن و همچنین کاهش التهاب و از بین بردن درد استفاده می شود. واژه ی فنی که معمولا برای توصیف این گونه از روش های درمانی استفاده می شود، “تحریک زیستی نوری” می باشد.
تراکشن ستون فقرات
تراکشن ستوان فقرات، آن را کشیده و فشار را از روی دیسک های آن بر می دارد. این کار ستون فقرات را صاف کرده و توانایی بدن برای درمان خود را بالا می برد. از تراکشن ستون فقرات برای درمان فتق دیسک، سیاتیک، بیماری های تخریب گر دیسک، اعصاب پینچ شده (تحت فشار) و بسیاری دیگر از عارضه های مربوط به کمر استفاده می شود.
تراکشن ستون فقرات، بسته به نیاز های هر بیمار، ممکن است به صورت دستی یا مکانیکی و به کمک ابزار آلات انجام شود. در تراکشن دستی ستون فقرات، یک فیزیوتراپیست با استفاده از دست های خود، ستون فقرات بیمار را در حالت کشیده شده قرار می دهد. سپس او با استفاده از دست های خود به مفاصل و ماهیچه ها فشار وارد کرده و فاصله ی میان مهره ها را افزایش می دهد.
در تراکشن مکانیکی ستون فقرات، بیمار بر روی یک تخت خوابیده و ستون فقرات او به وسیله ی ابزار های مخصوصی کشیده می شوند. یک فیزیوتراپیست تعدای طناب، قلاب و قرقره را به بیمار متصل کرده و بدین ترتیب با کشیدن ستون فقرات او، فشار را به صورت مکانیکی کاهش می دهد.
روش های درمانی فعال
در بخش فعال فیزیوتراپی، فیزیوتراپیست شما تعداد زیادی از تمرینات را به شما آموزش می دهد که این تمرینات می توانند انعطاف پذیری، قدرت، ثبات مرکزی و دامنه ی حرکتی (توانایی در حرکت دادن آسان مفاصل) شما را بهبود بخشند. برنامه ی فیزیوتراپی شما، با در نظر گرفتن وضعیت سلامتی و سابقه ی شما، مخصوص خود شما طراحی می شود. بنابراین، تمرینات شما ممکن است برای فرد دیگری که دچار کمر درد است مناسب نباشند، چرا که حتی ممکن است دلیل ایجاد کمر درد در دو نفر متفاوت باشد.
ورزش و حرکات اصلاحی
شما می توانید برای کاهش کمر درد خود، تعدادی از حرکات اصلاحی کمر درد را انجام دهید. توصیه ی ما بر این است که قبل از شروع ورزش درمانی کمر، با فیزیوتراپیست خود مشورت کنید.
کشیدن همسترینگ / کشیدن پا در حالت نشسته بر روی صندلی
اگر به مشکلات تحرکی دچار بوده و ماهیچه های همسترینگ شماسفت شده اند، می توانید این تمرین را امتحان کنید.
در حالی که بر روی یک صندلی نشسته اید، پاشنه ی پای خود را بر روی زمین گذاشته و پای دیگر خود را به آرامی بر روی یک صندلی دیگر در مقابل خود قرار دهید.
در حالی که به سمت جلو و به طرف پای کشیده شده خم می شوید، کمر خود را صاف نگاه دارید. باید در پشت ران پای خود احساس کشیدگی کنید.
حالت کشیده شده ی پا را حداقل 15 ثانیه حفظ کرده و سپس پای خود را پایین آورده و پای دیگر را بر روی صندلی قرار دهید.
این تمرین را برای هر پا 3 بار تکرار کنید.
راه رفتن بر روی توپ
روی یک توپ تمرینی نشسته و پا های خود را به اندازه ی عرض شانه باز کنید، پا های خود را نیز به صورت مسطح روی زمین بگذارید. پاشنه ی یک پای خود را در حالی که انگشتان پا به زمین چسبیده اند، از روی زمین بلند کنید (برای یک تمرین چالش بر انگیز تر می توانید پای خود را کاملا از روی زمین بلند کنید).
این حالت خود را به مدت چند ثانیه حفظ کرده و سپس پای خود را دوباره روی زمین بگذارید و این حرکات اصلاحی کمر را با پای دیگر انجام دهید. به زودی متوجه خواهید شد که ماهیچه های شکم شما برای کمک با بلند کردن پا از روی زمین، باید به شدت منقبض شوند.
این تمرین را به مدت 10 تا 15 دقیقه ادامه دهید.
چمباتمه زدن به کمک توپ
در جلو ی یک دیوار ایستاده و پا های خود را به اندازه ی عرض شانه باز کنید.
توپ تمرین را بین کمر خود و دیوار قرار دهید. به پشت خم شده و با کمر خود توپ را به سمت دیوار فشار دهید. ران های خود را هم تراز با شانه ها قرار دهید. کف پا ها ی خود را اندکی جلو تر از ران ها قرار دهید.
زانو های خود را خم کرده و به سمت پایین بروید. در این حالت توپ بر روی کمر شما به سمت بالا حرکت می کند. سپس دوباره به سمت بالا باز گردید. در ابتدای کار تنها اندکی پایین بروید و حالت خم شده ی خود را یک تا دو ثانیه حفظ کنید.
این تمرین را به آرامی 10 تا 12 بار تکرار کنید.
چرخاندن (کج کردن) لگن
این تمرین شامل حرکات خفیف داخلی بدن بوده و عضلات داخلی را از عضلات سطح لگن متمایز می کند.
به پشت بر روی زمین خوابیده و زانو های خود را خم کنید. کف پا های خود را به صورت موازی بر روی زمین قرار داده و دست های تان را در کنار بدن خود بگذارید.
عضلات شکمی خود را منقبض کرده و به این صورت بدون کمک گرفتن از عضلات باسن و پا ها، شکم خود را به داخل و به سمت ستون فقرات بکشید. در طی این تمرین، لگن شما اندکی کج شده ولی از سطح زمین جدا نخواهد شد.
این حالت را به مدت 5 ثانیه حفظ کرده و سپس ماهیچه های خود را شل کنید.
این تمرین را 5 تا 10 مرتبه تکرار کنید.
بالا بردن پا / دست
این تمرین ترکیبی، پا ها و دست ها را بالا برده و برای اندام های مرکزی نیز چالش بر انگیز خواهد بود.
دست راست و پای چپ خود را همزمان بالا ببرید.
این حالت را به مدت 5 ثانیه حفظ کنید.
به آرامی دست و پای خود را پایین آورده و در موقعیت اولیه ی خود قرار دهید.
برای هر جفت دست و پای مخالف، 3 تا 5 مرتبه این تمرین را تکرار کنید.
بالا بردن پا در آب
شما می توانید این تمرین را در یک استخر و در حالی که آب تا کمر شما را فرا گرفته است انجام دهید.
در کنار دیواره ی استخر ایستاده و با یک دست خود آن را بگیرید. این کار برای حفظ تعادل انجام می شود.
یک پای خود را در حالی که آن را به صورت مستقیم نگه می دارید، تا جایی که می توانید به آرامی بالا برده و سپس به آرامی به پایین باز گردانید.
این تمرین را به مدت 10 تا 15 دقیقه تکرار کنید.
شما همچنین می توانید این تمرین را در خارج از استخر و با استفاده از یک میز یا پیشخوان برای حفظ تعادل، انجام دهید.
برای درمان کمر درد روش های دیگری ازجمله تزریق استروئید، پی آر پی، اوزون و … نیز وجود دارد.
پیشگیری
پس از این که دکتر فیزیوتراپی، هر گونه عامل مربوط به الگوی زندگی که ممکن است در کمر درد دخیل باشند را شناسایی و اصلاح کرد، دو مورد مهم وجود دارند که هر کس برای داشتن یک کمر سالم، به آن ها وابسته است. 1- کمری که انعطاف پذیر بوده و بتواند به خوبی حرکت کند. و همچنین 2- کمری با شرایط خوب و مناسب که در آن ساختمان عضلانی مرکزی قسمت عمده ی فشار وارد بر کمر را جذب کرده و فشار کمتری به ساختار های تشکیل دهنده ی ستون فقرات از جمله دیسک ها و مفاصل بین مهره ای وارد می شود. اگر فرد به خوبی باز توانی نشده باشد، کمر درد می تواند به آسانی دوباره ایجاد شود. هر گونه کمبود در بازسازی قدرت عضلات شکمی مرکزی و حفظ تحرک، می تواند مقصر اصلی ایجاد دوباره ی کمر درد باشد.
شما باید برخی از تمرینات کمر را به صورت منظم و چند بار در هفته ادامه دهید. دکتر فیزیوتراپی به شما کمک خواهد کرد تا یک برنامه ی آسان برای انجام در خانه طراحی کنید، مهم است که شما این تمرینات را انجام دهید چرا که باعث افزایش قدرت و انعطاف پذیری شده و از ایجاد دوباره ی کمر درد جلوگیری می کنند.
با انجام تمرینات درست کمر و انجام درمان های مخصوص تجویز شده توسط دکتر فیزیوتراپی، شما در نهایت می توانید از درد رها شوید.
