وضعیت کیفوز که هایپر کیفوزیس نیز نامیده می‌شود، انحنای بیش از حد ستون فقرات میباشد. اگرچه کمر ما به طور طبیعی دارای منحنی‌هایی در حدود ۲۰ تا ۴۵ درجه است، اما در صورت وجود منحنی کمر بیش از زاویه ۵۰ درجه، هایپر کیفوزیس وجود دارد. وضعیت کیفوز باعث می‌شود قسمت فوقانی ستون فقرات، یعنی ستون فقرات قفسه سینه بیش از حد خمیده شود. ممکن است بیماران مبتلا به کیفوز، یک انحنای قوز مانند در کمر خود داشته باشند و به شخصه از آن آگاهی داشته باشند. در صورت درمان زودرس، بیماران مبتلا به کیفوز می‌توانند برای معکوس کردن علائم کیفوز خود قدم بردارند.
انجام حرکات اصلاحی به طور پیوسته و تحت نظر متخصص فیزیوتراپی از درمان اصلاحی راستای شانه و قوز پشت میباشد. در برخی از موارد برای اصلاح وضعیت کمر و شانه از بریس‌های طبی نیز می‌توان بهرمند شد. در صورتی این رو‌ش‌ها برای بیمار تاثیری نداشته باشد از جراحی بعنوان آخرین گزینه‌ی درمان اصلاحی راستای شانه و قوز پشت استفاده می‌شود.
جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره درمان اصلاحی راستای شانه و قوز پشت و یا رزرو نوبت در کلینیک فیزیوتراپی شمیم با شماره تلفن‌های ۰۲۱۸۸۹۲۳۶۵۰ و ۰۲۱۸۸۹۰۶۱۵۴ ۰۹۳۷۷۹۵۷۳۴۲ تماس حاصل فرمایید.
علت قوز پشت چیست؟
ایستادن یا نشستن در موقعیت وضعی نامناسب می‌تواند عضلات کمر شما را ضعیف کرده و باعث ایجاد یک منحنی غیر طبیعی در ستون فقرات شما شود. ممکن است بسته به نوع کیفوز بیمار، عوامل خاصی باعث بروز کیفوز شده باشد.
کیفوز وضعی
علت اصلی بروز این نوع از کیفوز ، موقعیت وضعی ضعیف به ویژه در دوران کودکی است. شل بودن کوله پشتی، حمل کوله پشتی‌های سنگین و تکیه دادن به عقب در صندلی‌ها باعث کشش رباط‌ها و عضلاتی می‌شود که کمر را محکم نگه می‌دارند. این رباط‌ها و ماهیچه‌های کشیده شده باعث کشیده شدن مهره‌های قفسه سینه به جهت غیر عادی می‌شوند و این امر کیفوز موقعیت وضعی را ایجاد میکند.
کیفوز شوئرمن
علت اصلی کیفوز شوئرمن، داشتن مهره‌های غیر طبیعی از بدو تولد است. بیماران مبتلا به کیفوز شوئرمن به جای داشتن مهره‌های مستطیلی شکل، مهره‌های مثلثی شکل دارند. ممکن است رباط‌های اطراف مهره‌ها نیز به شکل غیر طبیعی ضخیم باشند که به طور معمول این امر علائم کیفوز بیمار را بدتر میکند. اگر چه عوامل موثر در بروز کیفوز شوئرمن مشخص نشده‌اند؛ اما به نظر می‌رسد عامل آن ارثی باشد. این اختلال همچنین می‌تواند نتیجه اختلال در خونرسانی به مهره‌ها در دوران بارداری باشد که می‌تواند مانع از رشد صحیح مهره‌ها شود.
کیفوز مادرزادی
علت اصلی کیفوز مادرزادی، اختلال در رشد در بدو تولد است. کیفوز مادرزادی هنگامی به وجود می‌آید که در رحم مادر، مهره‌ها به طور طبیعی شکل نگرفته باشند. کیفوز مادرزادی برخلاف کیفوز شوئرمن باعث می‌شود چندین مهره به یکدیگر متصل باشند.
پس از تشخیص علت و نوع قوز کمر متخصصین فیزیوتراپی بهترین شیوهی درمان اصلاحی راستای شانه و قوز پشت را به بیمار توصیه میکنند.
علائم قوز پشت
بیشتر افراد مبتلا به کیفوز هیچ علائمی به جز قوز کمر ندارند. با این حال اگر وضعیت کیفوز شدید باشد، ممکن است در نهایت باعث اختلال در تنفس و غذا خوردن شود. بزرگسالان مبتلا به کیفوز بیشتر مستعد ابتلا به کمردرد هستند زیرا بدن باید برای جبران کردن انحنای غیرطبیعی ستون فقرات بیشتر تلاش کنند.
علائمی که در بیمار بروز میکند به منحنی کمر بستگی دارد. برجسته‌ترین علائم کیفوز، وجود یک انحنای به سمت جلو در ستون فقرات ناحیه قفسه سینه است که در پی آن بخش فوقانی کمر به سمت جلو خمیده شده و شانه‌ها به سمت جلو جمع می‌شوند.
در اکثر موارد بیماران مبتلا به کیفوز، گذشته از خمیدگی غیر طبیعی کمر علائم دیگری ندارند. گاهی اوقات ممکن است کیفوز باعث بروز علائم زیر شود:
- درد کمر
- سفتی و خشکی کمر
- حساسیت ستون فقرات
- خستگی شدید
- درد شانه‌ها
- سفتی شانه‌ها
- ضعف و سوزن سوزن شدن یا بی‌حسی در پاها
- مشکل در تنفس
- تنگی و انعطاف ناپذیری عضلات همسترینگ
- مشکل در خوردن غذا
تشخیص قوز
پزشکان با انجام معاینه جسمانی و بررسی سابقه پزشکی بیمار، کیفوز را تشخیص می‌دهند. ممکن است پزشک شما درباره علائم کیفوز شما و عواملی که ممکن است باعث آنها ساده باشند، از شما سوال بپرسد. برای دست یافتن به دقیق‌ترین تشخیص ممکن، حداکثر اطلاعات را به پزشک خود ارائه کنید.
اگر در حال حاضر علائم کیفوز را تجربه می‌کنید، ممکن است پزشک از شما بخواهد چندین تمرین ورزشی و حرکت را انجام دهید تا تعادل و دامنه حرکات شما ارزیابی شود. پزشکان می‌توانند با خواباندن بیماران روی یک سطح صاف و بررسی ستون فقرات آنها کیفوز را تشخیص دهند. اگر در حین دراز کشیدن بیمار روی زمین ستون فقرات صاف باشد به این معنا است که ستون فقرات انعطاف پذیر است و احتمالاً به دلیل موقعیت وضعی ضعیف دچار خمیدگی شده است. اگر حتی در حین دراز کشیدن بیمار روی یک سطح صاف، ستون فقرات همچنان خمیده باشد؛ به احتمال زیاد علت آن ساختار درونی ستون فقرات است.
پزشکان معمولاً با استفاده از عکس برداری اشعه ایکس ساختار مهره‌ها را بررسی کرده و کیفوز را تشخیص می‌دهند. عکسبرداری با اشعه ایکس در تعیین انحنای ستون فقرات به پزشک کمک میکند. انحناهای طبیعی ستون فقرات بین ۲۰ تا ۴۵ درجه اندازه گیری می‌شوند؛ در حالی که انحنای کمر در بیماران مبتلا به کیفوز ستون فقرات، بیشتر از ۵۰ درجه خواهد بود.
در فرایند تشخیص، ممکن است پزشک مشکلات دیگری که می‌توانند مربوط به کیفوز باشند را نیز بررسی کند؛ از جمله بیماری پارکینسون. در موارد خمیدگی شدید که باعث ایجاد مشکلات تنفسی برای بیمار می‌شود، پزشکان می‌توانند طی آزمایش‌هایی، عملکرد ریوی بیمار را اندازه گیری کنند . اگر بررسی‌ها علائمی مانند سوزن سوزن شدن، بی‌حسی یا بی‌اختیاری مثانه را نشان دهد، ممکن است پزشک برای معاینه نخاع بیمار، اسکن MRI یا اسکن تصویربرداری رزونانس مغناطیسی را انجام دهد.
اگر پزشک شما جراحی برای درمان اصلاحی راستای شانه و قوز پشت را توصیه میکند، ممکن است به انجام آزمایش‌های دیگری مانند CT اسکن یا توموگرافی کامپیوتری نیز نیاز داشته باشید. اگر شما یک بزرگسال مبتلا به کیفوز هستید، ممکن است پزشک آزمایش‌های دیگری نیز انجام دهد تا مشخص شود چه عاملی باعث بروز علائم شده است؛ از جمله آزمایش خون برای بررسی عفونت یا اسکن تراکم استخوان برای بررسی احتمال وجود پوکی استخوان.
درمان اصلاحی راستای شانه و قوز پشت
استفاده از بریس طبی و انجام حرکات اصلاحی از موثرترین روش‌های درمان اصلاحی راستای شانه و قوز پشت می‌باشند که استفاده از هر یک از این شیوه‌های درمانی بنا بر میزان حاد بودن قوز کمر ممکن است متفاوت باشد. متخصص فیزیوتراپی پس از انجام معاینات اطلاعات کافی دربارهی روند درمان را برای بیمار شرح می‌دهد.
بریس برای قوز کمر
اگر پزشک شما نگران بدتر شدن منحنی باشد، ممکن است برای درمان اصلاحی راستای شانه و قوز پشت، بستن بریس همراه با تمرینات ورزشی را توصیه کند. در صورتی که بستن بریس قبل از بلوغ اسکلتی و در حدود ۱۴ سالگی انجام شود، موثر خواهد بود . پزشکان معمولاً یک بریس میلواکی را انتخاب میکنند که از قالب پلاستیک ساخته شده است و به گونه‌ای طراحی شده است که می‌تواند با کمر انطباق پیدا کرده و شانه‌ها را عقب نگه دارد. این نوع از بریس به تدریج انحنای کمر را صاف میکند. در پشت این بریس ۲ میله عمودی و در طرفین آن دو صفحه خمیده قرار دارد. فشار از میله‌های عمودی باعث صاف شدن ستون فقرات می‌شود. در ستون فقراتی که به طور کامل رشد کرده است، بریس نمی‌تواند انحنا را از بین ببرد . همچنین برای انحناهای شدید دارای زاویه بیشتر از ۷۵ درجه فایده‌ای نخواهد داشت.
بیماران کوچکتر زیر ۱۵ سال عموماً باید به صورت تمام وقت بریس را بپوشند؛ از جمله هنگام شب. اگرچه معمولا برای حمام کردن و دوش گرفتن می‌توانند آن را در بیاورند. پزشک با بهبود سطح انحنا، به تدریج و به شکل منظم بریس را تنظیم میکند. هنگامی که منحنی ستون فقرات ناحیه قفسه سینه به اندازه کافی بهبود یافت؛ بیمار می‌تواند بریس را به صورت پاره وقت (۸ تا ۱۲ ساعت در طول روز) بپوشد. پوشیدن بریس تا زمانی که رشد سیستم اسکلتی تمام شود، ادامه خواهد داشت که معمولاً در سنین ۱۴ یا ۱۵ سالگی است.
گاهی اوقات افراد بزرگسال نیز می‌توانند با وجود تمام شدن و کامل شدن رشد استخوان‌ها، برای اصلاح جزئی کیفوز و تسکین درد بریس بپوشند. بستن بریس برای تسکین درد، برای بزرگسالانی که نمی‌توانند عمل جراحی انجام دهند نیز در نظر گرفته می‌شود.
فیزیوتراپی
ورزش‌های فیزیوتراپی همراه با تمرین موقعیت وضعی مناسب و بستن بریس برای درمان اصلاحی راستای شانه و قوز پشت اهمیت بسیاری دارند. داشتن عضلات قوی‌تر می‌تواند باعث حفظ ستون فقرات شما مطابق با انحنای صحیح شود. انجام این تمرینات ورزشی به شما کمک میکند تا قدرت لازم در عضلات شکم و کمر خود را به دست بیاورید. عضلات قدرتمند، پشتیبانی لازم برای ستون فقرات به منظور حفظ موقعیت وضعی مناسب بدن را فراهم میکنند. قبل از شروع ورزش درباره مشکلات پزشکی که ممکن است از قبل وجود داشته باشند با پزشک خود صحبت کنید. اگر ورزش‌هایی که انجام می‌دهید باعث بروز هرگونه درد می‌شوند، از پزشک خود کمک بگیرید. برخی از نمونه تمریناتی که می‌توانند به درمان کیفوز و علائم آن کمک کنند عبارتند از:
اصلاح موقعیت وضعی خود
تا جایی که می‌توانید (ترجیحاً در مقابل دیوار) صاف بایستید. اگر این امر به شما کمک میکند، به یک آینه نگاه کنید تا صاف کردن ستون فقرات خود را به طرز صحیح انجام دهید. گردن خود را تنظیم کنید تا چانه شما در راستای قفسه سینه قرار گرفته و سر شما در تراز با شانه‌های شما باشد. به مدت یک دقیقه در این وضعیت باقی بمانید؛ مگر اینکه احساس درد شدید کنید. اگر هنگام انجام این تمرین احساس درد می‌کنید می‌توانید سر خود را روی یک بالش قرار دهید؛ در حالیکه از دیوار برای پشتیبانی از بدن خود استفاده می‌کنید.
سر خود را جلو بیاورید
این حرکت را با دراز کشیدن روی زمین آغاز کنید؛ در حالیکه زانوهای شما خم شده و کف پاهای شما روی زمین قرار دارند. چانه خود را بالا بیاورید و به قفسه سینه نزدیک کنید و در این وضعیت باقی بمانید و پس از ۱۵ ثانیه سر خود را روی زمین پایین بگذارید. این ورزش را ۱۰ بار تکرار کنید.
مانند سوپرمن پرواز کنید
در حالی که روی شکم خود روی زمین دراز کشیده‌اید، تا جایی که می‌توانید دست‌های خود را به سمت جلو بکشید. بازوها و پاهای خود را از زمین بلند کنید و سر خود را در یک موقعیت طبیعی نگه دارید. چشم‌های شما به سمت زمین باشد. به مدت ۳ ثانیه در این وضعیت باقی بمانید و این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید.
کشش تمام بدن
حرکات کششی بدن نقش بسزایی در درمان اصلاح شانه و قوز پشت دارند. یکی از پر کاربردترین حرکات اصلاحی قوز، کشش دست‌ها و استفاده از شانه‌ها است. صاف بایستید انگار که چیزی روی سر شما قرار دارد. با دست‌های خود یک شکل Y بسازید در حالیکه انگشتان شست شما به سمت عقب قرار دارند. در حالی که در این موقعیت قرار گرفته‌اید، سه بار از طریق بینی نفس عمیق بکشید و بازدم خود را از طریق دهان آزاد کنید.
کشش با استفاده از یک رولر فوم
برای ماساژ عضلات کمر خود در ناحیه قفسه سینه، از یک رول فوم استفاده کنید. در حالیکه روی زمین قرار گرفته‌اید رولر فوم را به شکل افقی در پشت کمر خود بگردانید و این کار را حداقل یک دقیقه ادامه دهید.
لگن خود را شیب دهید
در حالی که به پشت روی زمین دراز کشیده‌اید و زانوهای شما خم شده‌اند و کف پاهای شما روی زمین قرار دارند، این حرکت را آغاز کنید. دست‌های خود را در طرفین بدن روی زمین قرار دهید. به آرامی به قسمت میانی کمر خود فشار وارد کنید و لگن خود را شیب دهید تا یک قوس ایجاد شود. اطمینان حاصل کنید که در حین انجام این ورزش، باسن و بخش فوقانی کمر شما روی زمین باقی می‌ماند. پس از آنکه این حرکت را ۱۵ ثانیه نگه داشتید، مجدد کمر خود را به سمت زمین بکشید و این ورزش را ۵ بار تکرار کنید.
چرخاندن زانوها
این حرکت را با دراز کشیدن روی زمین در حالی که زانوها را خم کرده و کف پاها به سمت زمین قرار دارند، آغاز کنید. زانوهای خود را به آرامی به سمت چپ حرکت دهید و سعی کنید آنها را به زمین برسانید. هنگامی که درد اندکی در کمر خود احساس کردید، به آرامی زانوها را به سمت راست حرکت دهید. سعی کنید زانوها را از هر دو طرف به زمین برسانید. این ورزش را ۵ بار روی هر طرف بدن انجام دهید.
رساندن زانوها به قفسه سینه
در حالی که زانوها را خم کرده و کف پاها را به سمت زمین نگه داشته‌اید ، به پشت دراز بکشید. دست‌های خود را دور زانوی راست حلقه کرده و به آرامی زانوی خود را به سمت راست قفسه سینه خود بکشید. زانوی خود را حداقل برای ۱۵ ثانیه نزدیک به قفسه سینه نگه دارید و به آرامی حرکت را رها کرده و همین کار را روی طرف مقابل بدن خود نیز انجام دهید. این حرکت را حداقل ۵ بار روی هر یک از پاها انجام دهید
نکات پیشگیری از کیفوز
شما می‌توانید با تنظیم موقعیت وضعی بدن خود، تقویت عضلات شکم و کمر و حفظ وزن ایده آل بدن، از کیفوز وضعی جلوگیری کنید. از نحوه ایستادن یا نشستن خود آگاه باشید. صاف بنشینید تا اطمینان حاصل کنید که کمر شما پشتیبانی می‌شود.
در تمام لحظات، موقعیت وضعی خوب بدن خود را حفظ کنید. سعی کنید موارد زیر را امتحان کنید:
- وزن بدن خود را به صورت متوازن توزیع کنید و پاهای خود را به عرض شانه ها باز نگه دارید.
- مستقیماً به سمت جلو نگاه کنید و سطح چانه خود را حفظ نمایید.
- شانه‌های خود را عقب نگه دارید.
- قوس اندک بخش پایینی کمر خود را حفظ کنید.
برای تقویت کمر خود و حفظ انعطاف پذیری ستون فقرات ، تمرینات ورزشی شکم و کمر را انجام دهید. در هنگام استفاده از میز ، از تجهیزات ارتوپدی استفاده کنید. از کوله پشتی‌های مناسب استفاده کنید تا از بروز کیفوز جلوگیری کرده و موقعیت وضعی مناسب بدن خود را حفظ کنید. شما می‌توانید با خوردن غذاهای سرشار از کلسیم و سایر ویتامین‌ها استخوان‌های خود را سالم و قوی نگه دارید.
از بروز کیفوز شوئرمن یا کیفوز مادرزادی نمی‌توان جلوگیری کرد ؛ زیرا این بیماری‌ها در اثر نواقص ساختاری ایجاد می‌شوند. شما می‌توانید از طریق ورزش و مشورت با پزشک، علائم مربوط به آنها را کاهش دهید. هنگامی که در مراحل اولیه ابتلا به کیفوز قرار دارید ، احتمالاً در درمان علائم و افزایش کیفیت زندگی موفق‌تر خواهید بود.
عمل جراحی
پزشکان جراح به ندرت از جراحی فیوژن ستون فقرات برای درمان اصلاحی راستای شانه و قوز پشت استفاده میکنند؛ اما ممکن است در شرایط خاصی به این جراحی نیاز باشد. به عنوان مثال اگر درد شدید باشد و با درمان‌های غیر جراحی از بین نرود یا فشار به نخاع یا اعصاب نخاعی باعث ایجاد مشکل شود؛ ممکن است به عمل جراحی نیاز باشد. بیماران مبتلا به کیفوز شدید که زاویه بیشتر از ۷۵ درجه دارند نیز ممکن است به عمل جراحی نیاز داشته باشند. در این موارد برای جلوگیری از پیشرفت ناهنجاری، مهره‌های ستون فقرات در تمام طول انحنای شدید به هم جوش داده می‌شوند. در موارد دیگر نیز اگر ناهنجاری شدت زیادی داشته باشد تا حدی که ظاهر افراد باعث ایجاد فشار عاطفی و روانی شدید شود ، عمل جراحی توصیه می‌شود.
