شکستگی لگن یک آسیب دیدگی جدی است و می تواند عوارض جانبی خطرناک برای فرد به همراه داشته باشد. خطر ایجاد شکستگی لگن با بالا رفتن سن بطور مشخص افزایش پیدا می کند. افراد مسن به خاطر ضعیف شدن استخوان ها به دلیل عواملی مثل ابتلا به پوکی استخوان در معرض بیشتر خطر شکستگی لگن قرار دارند. مصرف داروهای خاص، ضعیف شدن قدرت بینایی و مشکلات تعادلی در سالمندان می تواند احتمال لغزش و زمین خوردن فرد را افزایش دهد و این عوامل از دلایل اصلی شکستگی استخوان لگن هستند.
در اکثر مواقع ترمیم شکستگی لگن نیاز به عمل جراحی دارد که ممکن است در این عمل جراحی مفصل لگن تعویض گردد. در ادامه پس از این عمل جراحی برای چند ماه از خدمات فیزیوتراپی برای بیمار استفاده می شود. اقدامات خاص برای افزایش تراکم استخوان و اجتناب از شرایطی که می تواند باعث زمین خوردن فرد شود، همگی می توانند به پیش گیری از ایجاد شکستگی در مفصل لگن کمک موثر نمایند.
انواع شکستگی
شکستگی لگن یک ترک خوردگی یا شکستگی در یک یا چند استخوان لگن است که در پایه ستون فقرات قرار دارد. لگن اغلب به عنوان بخشی از ران شناخته می شود، زیرا زمانی که شما دست های خود را بر روی ران ها قرار می دهید، در حقیقت دست های خود را بر روی استخوان های لگن قرار داده اید. شکستگی لگن ممکن است در نتیجه وارد شدن یک ضربه کم فشار یا پر فشار نیز ایجاد شود.
شکستگی لگن در نتیجه ضربه کم فشار در اکثر مواقع در بین دو گروه سنی نوجوانان و افراد مسن مشاهده می شود. نوجوانان معمولاً با شکستگی سر یک استخوان لگن مواجه می شوند و این شرایط می تواند در نتیجه آسیب های ورزشی در هنگام انجام ورزش هایی مثل فوتبال، هاکی، اسکی یا انجام فعالیت هایی مثل دویدن ایجاد شود. علاوه بر این، شکستگی لگن نیز می تواند پس از زمین خوردن در افراد مبتلا به پوکی استخوان یا بدون دلیل خاص در هنگام ضعیف شدن استخوان ها ایجاد شود. افراد مسن بطور مکرر از ایجاد شکستگی در بخش ضخیم تر استخوان های لگن آسیب می بینند. شکستگی ایجاد شده در حلقه استخوان لگن معمولاً در نتیجه زمین خوردن به پهلو ایجاد می شود. این نوع زمین خوردن به خاطر ایجاد مشکل در حفظ تعادل، مشکلات بینایی، عوارض جانبی مصرف دارو، ضعف عمومی، یا گذاشتن ناخودآگاه پا بر روی اشیاء مثل حیوانات خانگی، راه رفتن بر روی سطوح لغزنده، یا محل تا خوردن قالیچه معمولاً مشاهده می گردد. شکستگی های لگن ناشی از ضربه های کم فشار اغلب شکستگی های خفیف هستند و با چند هفته استراحت بهبود پیدا می کنند. در این حالت فیزیوتراپی می تواند نقش بسیار با اهمیت در بازیابی قدرت و تعادل فرد در این شرایط داشته باشد.
شکستگی های لگن در نتیجه ضربه با فشار بالا در اکثر مواقع در تصادف های رانندگی همچون تصادف با موتور سیکلت، تصادف عابر پیاده با خودرو، یا زمین خوردن از یک ارتفاع بلند مشاهده می گردد. این نوع شکستگی ها می توانند زندگی فرد را تهدید نمایند و به همین خاطر نیاز به درمان اورژانسی، عمل جراحی، و نیز برنامه توان بخشی فیزیوتراپی وسیع دارند.
برای کسب اطلاعات در زمینه درمان قطعی قوز پشت اینجا کلیک کنید.
برای کسب اطلاعات در زمینه درمان قطعی افتادگی شانه اینجا کلیک کنید.
عوامل منجر به شکستگی لگن
تمام موارد زمین خوردن از معمول ترین دلایل شکستگی لگن در بین افراد مسن هستند. درصد کمی از این افراد ممکن است بطور یکباره و بدون دلیل خاص دچار شکستگی لگن شوند. در افراد جوان تر، شکستگی لگن معمولاً در نتیجه تصادف رانندگی، زمین خوردن از ارتفاع بلند، یا وارد شدن ضربه شدید ایجاد می گردد.
به خاطر نازک تر و ضعیف تر شدن استخوان ها در نتیجه از دست دادن سطح کلسیم با بالا رفتن سن و نیز ابتلا به پوکی استخوان، خطر شکستگی لگن بیشتر در بین افراد مسن مشاهده می شود. استخوان هایی که تحت تاثیر پوکی استخوان قرار می گیرند، به احتمال بیشتر در نتیجه زمین خوردن فرد دچار شکستگی می شوند. اکثر موارد شکستگی لگن در افراد مسن در نتیجه زمین خوردن در هنگام راه رفتن ایجاد می گردد.
با بالا رفتن سن، زنان 30% تا 50% از تراکم (ضخامت) استخوان های خود را از دست می دهند. از دست دادن تراکم استخوان پس از یائسگی به دلیل تولید کمتر هورمون استروژن بطور چشمگیر تسریع می شود. هورمون استروژن نقش با اهمیت در حفظ تراکم و قدرت استخوان ها دارد.
علائم شکستگی لگن
رایج ترین علائم شکستگی لگن در ادامه ذکر شده اند. به هر حال، این علائم ممکن است در افراد به صورت متفاوت مشاهده گردد. این علائم به شرح زیر هستند:
• درد در ناحیه ران و یا دردی که در محل زانوها احساس می شود
• درد در ناحیه پایین کمر
• عدم توانایی برای ایستادن یا راه رفتن
• کبودی یا ورم
• چرخش پا در یک زاویه غیر عادی که باعث کوتاه تر به نظر رسیدن پاها می شود.
توجه داشته باشید که علائم شکستگی لگن می تواند با علائم سایر بیماری ها شباهت داشته باشد. به همین خاطر لازم است با پزشک برای تشخیص علت اصلی مشکل ملاقات شود.
تشخیص شکستگی لگن
معاینه کامل انجام شده توسط دکتر فیزیوتراپی می تواند برای تشخیص شکستگی لگن کافی باشد. انجام آزمایش های پیشرفته تر همچون عکس برداری رادیولوژی، اسکن ام آر آی (MRI)، سی تی اسکن یا اسکن استخوان نیز می تواند برای تایید و تشخیص شدت آسیب دیدگی مناسب باشند.
درمان شکستگی لگن
درمان شکستگی لگن ناشی از وارد شدن ضربه با فشار زیاد: در مواردی که یک ضربه شدید و یک باره باعث ایجاد شکستگی در ناحیه لگن شده باشد، در اکثر موارد برای ترمیم آسیب دیدگی نیاز به عمل جراحی وجود دارد. به این ترتیب معمولاً مشکل لگن ترمیم می شود، اما بهبود کامل بیمار احتمالاً به مدت زمان طولانی نیاز دارد. عمل جراحی لگن می بایست در اسرع وقت پس از تشخیص شکستگی لگن بر روی بیمار و اغلب در طول 24 ساعت اول پس از آسیب دیدگی انجام شود. انجام سریع این عمل جراحی می تواند به کوتاه شدن زمان لازم برای بستری شدن بیمار در بیمارستان کمک کرده و کاهش درد و عوارض جانبی درمان را برای وی به همراه داشته باشد. گاهی اوقات عمل جراحی برای 1 تا 2 روز به تاخیر انداخته می شود تا به این ترتیب بتوان ابتدا سایر مشکلات بیمار را درمان کرد. انجام این کار می تواند ریسک عمل جراحی را کاهش دهد. نوع عمل جراحی لازم برای درمان شکستگی لگن بستگی به محل ایجاد شکستگی و وضعیت بیمار دارد. پس از عمل جراحی، پزشک از بیمار می خواهد که در اسرع وقت فعالیت های حرکتی خود را آغاز نماید. انجام این کار می تواند از ایجاد مشکلاتی مثل ذات الریه، تشکیل لخته های خونی، و زخم بستر جلوگیری کند. علاوه بر این پزشک بیمار را تشویق می کند تا در برنامه های توان بخشی شامل فیزیوتراپی و کار درمانی شرکت کند.
شکستگی های ناشی از ضربه های کم فشار: درمان این نوع شکستگی ها معمولاً شامل یک دوره استراحت اولیه و قرار ندادن وزن بدن بر روی استخوان های آسیب دیده می باشد. در این زمان معمولاً به بیمار توصیه می شود سطح فعالیت خود را برای یک دوره زمانی کاهش داده یا از واکر یا چوب زیر بغل برای چند هفته استفاده کند. با گذشت این دوره، به تدریج انجام فعالیت ها و تمرین هایی که باعث وارد شدن وزن بر روی استخوان های لگن می شود با توجه به سطح تحمل بیمار شروع شده و انجام این فعالیت ها نباید با افزایش علائم شکستگی لگن همراه باشد. انجام این فعالیت ها در طول یک دوره چند هفته تا چند ماه با هدایت دکتر فیزیوتراپی انجام شده و سطح آنها با توجه به شدت آسیب دیدگی و نحوه عکس العمل بیمار به این روش های درمانی تنظیم می شود.
درمان های دستی فیزیوتراپی همچون ماساژ، تکنیک های آزاد سازی نقطه محرک، درای نیدلینگ، حرکت دادن مفاصل، حرکت های کششی، و الکترو درمانی می توانند برای تسریع فرآیند درمان شکستگی لگن، افزایش دامنه حرکت، کاهش درد و بهبود سطح عملکرد، و نیز تصحیح فاکتورهای تاثیرگذار بر بهبود شکستگی لگن مورد استفاده قرار گیرند. این روش های درمانی معمولاً زمانی شروع می شوند که دکتر فیزیوتراپی انجام آنها را برای بیمار بی خطر تشخیص دهد.
علاوه بر این لازم است برای بیماران از تمرین های انعطاف پذیری و تقویتی بدون درد به عنوان بخشی از برنامه توان بخشی به منظور اطمینان از دستیابی به نتایج بهینه استفاده شود. در این حالت تاکید خاص بر بهبود ثبات مفصل لگن و عضلات مرکزی بدن است. در این شرایط می توان از تمرین های حرکتی جایگزین که حداقل فشار را به استخوان آسیب دیده وارد می کنند استفاده کرد و به این ترتیب سطح تناسب اندام ها و عضلات را افزایش داد. برای مثال در این رابطه می توان از شنا، دوچرخه سواری و راه رفتن در آب نام برد. متخصص فیزیوتراپی می تواند به شما درباره تمرین ها و حرکت هایی که برای شما بیشترین سودمندی را دارد اطلاعات داده و زمان شروع آنها را مشخص نماید.
تمرین های حرکتی فیزیوتراپی برای تسریع دوره ریکاوری
تمرین های حرکتی زیر می بایست طبق نظر فیزیوتراپ برای دستیابی به اهداف زیر انجام شوند:
• بهبود فرآیند چرخش خون
• تقویت عضلات اطراف لگن
• بازیابی حرکت های عادی لگن
تمرین های حرکتی قوزک
به صورت سریع و منظم قوزک پای خود را به سمت بالا و پایین حرکت دهید.
تمرین های حرکتی باسن
عضلات باسن خود را با جمع کردن آنها به سمت یکدیگر سفت کنید. این وضعیت را برای 5 ثانیه حفظ کرده و سپس ریلکس کنید.
تمرین های حرکتی ران (1)
در حالت نشسته قرار گرفته و پای خود را در حالت کشیده بگیرید. انگشتان پا را به سمت خود حرکت داده و پشت زانو را به سمت زمین فشار دهید. انجام این کار باعث سفت شدن عضلات ران خواهد شد. این حالت را برای 5 ثانیه حفظ کرده و سپس ریلکس نمایید.
تمرین حرکتی ران (2)
در حالت نشسته قرار گرفته و یک حوله لوله شده زیر زانوی خود قرار دهید. زانوی خود را به سمت حوله فشار داده و عضلات ران را سفت کنید. سپس با بلند کردن پاشنه پا از روی زمین زانوی خود را صاف کنید. این وضعیت را برای 5 ثانیه حفظ کرده و سپس ریلکس کنید.
حرکت خم کردن ران
پای خود را در جلوی بدن صاف کنید و به آرامی زانوی خود را با کشیدن پا بر روی زمین خم کنید. سپس به آرامی زانوی خود را به سمت زمین باز گردانید. در هنگام انجام این حرکت لازم است زانو به سمت بالا قرار داشته باشد.
حرکت دور کردن ران
بر روی تخت دراز کشیده و پاهای خود را در جلوی بدن صاف کنید. در حالتی که زانو در حالت صاف و انگشتان پا به سمت بالا قرار دارد، پای خود را از محل پاشنه به پهلو حرکت داده و سپس دوباره آن را به محل اولیه باز گردانید. در ابتدا ممکن است برای انجام این کار نیاز به مقداری کمک داشته باشید.
