اگر چه زنان بخش اعظم مبتلایان به بیاختیاری ادرار را تشکیل میدهند (85%) با این حال بعضی از مردان نیز از مشکل رنج میبرند. ممکن است گمان کنید که بیاختیاری ادرار عارضه شایعی نباشد، اما چنین نیست.
علل
حال پرسش این است که چرا افراد به این مشکل دچار میشوند؟ در واقع علت های متعددی در بروز بیاختیاری ادرار نقش دارند که البته این عوامل برای زنان و مردان متفاوتاند، با این حال شایعترین عامل آن ضعف عضلات کف لگن است.
عواملی که میتوانند در بروز بیاختیاری ادرار نقش داشته باشند عبارتند از:
• بیماریها یا آسیبهای عصبی
• بالا رفتن سن
• یائسگی، که میتواند باعث بروز بیاختیاری ادرار یا بدتر کردن انواع مختلف آن شود زیرا نبود استروژن در ضعف عضلات و بافتهای ناحیه کف لگن، که از مثانه و مجاری ادراری حمایت میکنند، نقش دارد.
• جراحی پروستات
• سابقه بارداری
• انواع خاصی از داروها (مانند داروهای ادرارآور)
• انباشته شدن مدفوع در رودهها
• عفونت مجاری ادراری (مثانه)
• برخی مشکلات پزشکی مانند دیابت و سکته
• سیگار کشیدن
• برخی عارضههای فیزیکی که بر قابلیت حرکت تأثیر میگذارند (مانند اماس و التهاب مفاصل)
• چاقی مفرط
• مصرف کافئین و مایعات
• فعالیتهای فیزیکی پرفشار
• مشاغلی که مستلزم بلند کردن وزنههای سنگین بوده و باعث میشوند که فشار بسیار زیادی به شخص وارد بیاید.
انواع اصلی بی اختیاری ادرار
بیاختیاری ادرار استرسی: به نشت ادرار ناشی از سرفه کردن، عطسه کردن، تحمل فشار زیاد، فعالیتهای ورزشی یا قرار گرفتن تحت سایر فشارهای فیزیکی گفته میشود.
بیاختیاری از نوع اصراری (میل به ادرار): عبارت است از نشت مقادیر زیادی از ادرار به خاطر میل غیرقابل کنترل و ناگهانی به تخلیه مثانه.
بیاختیاری ناشی از سرریز ادرار: عبارت است از چکه کردن یا نشت مداوم ادرار از یک مثانه پر.
بیاختیاری مخلوط: ترکیبی است از بیاختیاریهای استرسی و اصراری.
بیاختیاری عملکردی: در این حالت، مشکل کنترل ادرار توسط شخص با عواملی مانند دیر رسیدن به توالت، عدم تحرک، مشکلات دارویی و غیره بدتر میشود.
درمان
راههای مختلفی برای کنترل و درمان علائم این عارضه وجود دارد. برای مثال میتوان از انواع مختلف زیرپوشهای جاذب رطوبت استفاده کرد. معمولاً این روش خیلی گران تمام میشود. به علاوه، ذهنیتی که نسبت به استفاده از چنین زیرپوشهایی وجود دارد باعث خجالت بسیار زیاد بعضی از اشخاص میشود. راه دیگری که برای مقابله با این عارضه وجود دارد، عمل جراحی است، که البته تهاجمی بوده و مانند هرگونه عمل جراحی دیگر برخی عوارض جانبی را به همراه دارد.
راه دیگر فیزیوتراپی است که میتوان با آن علائم بیاختیاری ادرار را درمان کرد. یک دکتر فیزیوتراپی که صلاحیت ارزیابی و درمان بیاختیاری ادرار را دارد میتواند با انجام برخی اقدامات علل زمینهای بیاختیاری را درمان کند. همچنین دکتر فیزیوتراپی ، بیمار را در زمینه کنترل علائم عارضه آموزش داده و به کاهش قبح این مسئله در نزد بیمار کمک میکند. درمان نیز شامل ارزیابی داخلی و بیرونی، تمرینات ورزشی و تکنیکهای دستی فیزیوتراپی خواهد بود. تمامی ارزیابیها و تکنیکهای درمانی کاملاً توضیح داده شده و شما میتوانید، در فرایند درمان، از انجام هر اقدامی که تمایل به انجام آن ندارید امتناع کنید. با کمک دکتر فیزیوتراپی خواهید توانست کنترل ادرارتان را دوباره به دست آورید.
تمرین دادن و تقویت عضلات کف لگن (عضلاتی که از مثانه و مجرای پیشاب حمایت میکنند) به عنوان یکی از مهمترین ابزارها برای زنان مبتلا به بیاختیاری ادرار استرسی، اصراری یا مخلوطی از این دو توصیه شده است.
همچنین توصیه میشود که از این روش به عنوان وسیلهای برای پیشگیری از بیاختیاری ادرار در زنانی که اولین حاملگی را تجربه میکنند استفاده شود.
درمان بیاختیاری ادرار استرسی
این روش درمانی شامل موارد زیر است:
• تمرینات کف لگن جهت تقویت عضلات کف لگن تجویز میشود؛ البته این مرحله میتواند شامل استفاده از مخروطهای واژینال و بیوفیدبک نیز باشد.
• درمان با تحریک الکتریکی، که در آن از جریانهای الکتریکی برای تقویت عضلات کف لگن استفاده میشود. این تکنیک زمانی به کار می رود که تمرینات کف لگن تأثیر چندانی نداشته باشند.
• بازآموزی دفع مدفوع، که در این روش به بیمار آموزش داده میشود بدون فشار آوردن به عضلات کف لگن مدفوعش را دفع کند.
دکتر فیزیوتراپی برای پایش پیشرفت درمان، ماهی یک بار، یا با فاصله زمانی کمتر، وضعیتتان را چک میکند. برای شما یک برنامه تمرین خانگی جهت تقویت عضلات کفن لگن تجویز خواهد شد. میتوانید پس از رسیدن به بهترین نتیجه، که حدود آن توسط دکتر فیزیوتراپی تعیین میشود، انجام تمرینات را متوقف کنید.
دکتر فیزیوتراپی از طریق ارزیابی یا معاینه فیزیکی شرایط شما را بررسی میکند. او با شما مصاحبه کرده و پرسشهایی را در ارتباط با مشکل نشت ادرارتان مطرح خواهد کرد. این کار برای تعیین شدت عارضه و درک شما از آن انجام میشود. پس از آن، دکتر فیزیوتراپی با انجام یک معاینه فیزیکی قدرت عضلات کف لگنتان را بررسی میکند و با اطلاعاتی که به دست آورده یک برنامه درمانی متناسب با نیازهایتان تهیه میکند.